Urodzony w 1923 roku w Wilnie, zmarł w 2003 w Skolimowie. Passendorfer był wybitnym reżyserem, znanym z filmów o tematyce okupacyjno-wojennej, ale chyba najbardziej, z popularnego serialu telewizyjnego „Janosik”.
Od konspiracji do SFP
W czasie wojny, w latach 1943-1945, występował w konspiracyjnym teatrze w Krakowie, po czym rozpoczął naukę aktorstwa w Studium Dramatycznym Starego Teatru. Był założycielem Polskiego Teatru Akademickiego w Krakowie.
Po wojnie ukończył w 1951 roku studia filmowe na wydziale reżyserii na FAMU w Pradze. W Czechosłowacji zrealizował kilka filmów oświatowych. Od 1953 roku pracował jako asystent reżysera, m. in. u Leonarda Buczkowskiego w „Przygodzie na Mariensztacie”. W 1957 wyreżyserował pierwszy własny film „Skarb kapitana Martensa”.
Na początku lat 70. został szefem artystycznym zespołu filmowego „Tor” (1971-1972), potem zespołu „Panorama” (1972-1975). W latach 1974-1979 był dyrektorem Instytutu Polskiego w Wiedniu, na początku lat 80. dyrektorem Biura Współpracy z Zagranicą Telewizji Polskiej (1980-1983). Był współzałożycielem i dwukrotnie wiceprezesem Stowarzyszenia Filmowców Polskich. A w latach 90. – posłem na Sejm.
„Za najważniejszy uważał bezpośredni kontakt aktora z realiami planu filmowego: „Często zostawiam sceny niedopracowane, ponieważ wiem z doświadczenia, że dopiero konfrontacja aktora ze scenerią podsuwa trafne rozwiązanie. Życie jest najlepszym korektorem” – napisała Danuta Karcz („Pułapki na widzów”, Kino nr 6 (66), 1971, źródło: Wikicytaty).
Czas wojny na ekranie
Najwięcej filmów zrealizował w latach 60. i 70. Pod koniec lat 50. wyreżyserował „Zamach” – wojenny dramat psychologiczny rekonstruujący udany zamach AK na szefa policji SS, generała Kutscherę, zwanego „katem Warszawy”. Otrzymał za ten film nagrody na festiwalach w Guadalajarze (Meksyk), MFF w San Sebastian (nagroda FIPRESCI) oraz w Mar de la Plata (Brazylia). Niektóre sceny do filmu powstały na toruńskim moście drogowym, o czym piszemy TUTAJ.
W 1963 powstali „Skąpani w ogniu” przedstawiający proces osiedlania przesiedleńców z Kresów Wschodnich na zachodnich „Ziemiach Odzyskanych”. Film rozpoczął okres współpracy z pisarzem Wojciechem Żukrowskim. Kolejnym wspólnym filmem tego duetu były „Barwy walki” (1964) opowiadające o skomplikowanej sytuacji politycznej polskiego ruchu oporu pod koniec wojny w Górach Świętokrzyskich oraz „Kierunek Berlin” (1968), obraz ostatnich tygodni drugiej wojny światowej podczas berlińskiej ofensywy wiosną 1945 roku. Wszystkie te filmy otrzymywały wysokie nagrody rządowe.
Czas zbójnika
Najbardziej popularnym dziełem Passendorfera nie były jednak wartościowe filmy wojenne. Widzowie zapamiętali go głównie dzięki serialowi telewizyjnemu „Janosik”, opowieści o legendarnym tatrzańskim zbójniku, który łupił możnych i stawał w obronie biednych. Serial miał premierę w 1974 roku i do dzisiaj ma wielu oddanych fanów, a co ciekawe – zyskuje nowych. Na kanwie serialu i z tą samą obsadą zrealizowano film pełnometrażowy.
W 1986 roku powstały „Mewy (fragmenty życiorysu)” – współczesny dramat będący próbą penetracji marginesu przestępczego z polskiego Wybrzeża.
Ostatnim filmem wyreżyserowanym przez Passendorfera był dokument „Melchior Wańkowicz, opowieść o bitwie” z 1992, ale jego ostatnim filmowym akordem w twórczości był serial „Dom”, w którym… zagrał rolę dyrektora szpitala w Będzinie.